آلرژی غذایی چیست و چگونه تشخیص داده می‌شود؟

بسیاری از افراد آلرژی دارند و طبق نتایج به دست آمده ۴ تا ۶ درصد کودکان و ۴درصد بزرگسالان به آلرژی غذایی مبتلا هستند. آلرژی غذایی در کودکان و نوزادان بیشتر وجود دارد اما به طور کلی در هر سنی ممکن است ظاهر شود، شما حتی ممکن است یک ماده غذایی را برای سالیان طولانی بدون مشکل مصرف کرده باشید اما اکنون نسبت به آن آلرژی پیدا کنید.

آلرژی غذایی زمانی اتفاق می افتد که سیستم ایمنی بدن شما دچار اشتباه می شود. به طور معمول سیستم ایمنی بدن، جسم ما را از انواع بیماری ها و میکروب ها محافظت می کند و با ایجاد انواع آنتی بادی ها به بدن کمک می کند تا میکروب ها و ویروس ها را از بین ببرد. اما در مبحث آلرژی غذایی، زمانی که شما یک ماده غذایی خاص را میل می کنید، سیستم ایمنی بدن به اشتباه برخی از اجزای موجود در آن مواد را؛ به عنوان دشمن بدن قلمداد کرده و سعی می کند با آنها مبارزه کند.

آلرژی ها انواع مختلفی دارند مانند آلرژی به پنی سیلین، گرده های گیاهان در هوا و یا مواد غذایی مانند باقالی و بادام، این موارد به خودی خود بد و مضرر نیستند، اما وقتی وارد بدن شما می شوند سیستم ایمنی بدن شما آنها را مضرر و خطرناک تشخیص می دهد و سعی می کند با عکس العمل های متفاوتی با آنها مبارزه کند.

علائم آلرژی ممکن است متفاوت باشد، مثلا امکان دارد در شرایطی با خوردن غذای مورد نظر، علائم خفیفی در بدن تان ظاهر شود، اما اگر همان ماده غذایی را در روز دیگر مصرف کنید، علائم شما شدید تر باشد.

هر نوع مواد غذایی می تواند در بدن ایجاد آلرژی کند، اما طبق تحقیقات ۸ نوع ماده غذایی وجود دارد که ۹۰ درصد واکنش های آلرژیک را به خود اختصاص داده اند:

۱. تخم مرغ
۲. شیرگاو
۳. آجیل درختی
۴. بادام زمینی
۵. صدف
۶. سویا
۷. ماهی
۸. در برخی موارد دانه های کنجد و خردل نیز باعث حساسیت می شود.

ممکن است بعد از چند دقیقه تا ۲ ساعت پس از خوردن غذای مورد نظر، علائمی بروز داده شود. در برخی از موارد نادر ممکن است ۴ تا ۶ ساعت و حتی بیشتر طول بکشد تا بدن واکنش نشان دهد، واکنش های تاخیری اغلب در کودکان دیده می شود.
علائمی مانند مشکلات تنفسی، سوزش و خارش زبان،گلو، گوش و بینی، تورم زبان و یا چشم ها، کهیر پوستی، سرفه های مکرر و ایجاد شده و بدن را از حالت طبیعی خود خارج می کند. در برخی موارد این علائم به صورت استفراغ و اسهال، احساس ضعف و رنگ پریدگی بروز داده می شود.

یکی از واکنش های شدید بدن به برخی از مواد غذایی آلرژیک، آنافیلاکسی (Anaphylaxis) نام دارد، آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک جدی است که به طور ناگهانی آغاز می‌شود و می‌تواند منجر به مرگ گرد. آنافیلاکسی معمولاً با علایمی همچون ضایعات جلدی، خارش، تورم گلو و افت فشار خون همراه است. اپی نفرین (آدرنالین) درمان اصلی آنافیلاکسی است.

نوع دیگر از آلرژی غذایی خاص با نام سندرم انتروکولیت می باشد که ناشی از پروتئین موجود در غذا است که بیشتر، نوزادان را تحت تاثیر قرار می دهد و منجر به واکنش های گوارشی اسهال و استفراغ شدید و کم آبی می شود. این نوع واکنش آلرژیک غیر معمول است ولی می تواند بسیار جدی باشد. علائم شدید این سندرم حدود ۲ الی ۳ ساعت پس از خوردن ماده غذایی آشکار می شود.

تشخیص اینکه چه ماده باعث آلرژی شده است بسیار سخت است. پزشکان معتقدند که آلرژی ممکن است ارثی باشد، کودک شما ممکن است آلرژی را به ارث ببرد، اما نه الزماً یک آلرژی خاص را. بنابراین تشخیص نوع آلرژی بسیار مشکل می باشد.

در برخی شرایط بعد از خوردن ماده خاصی دچار آلرژی می شویم و به مرور به این نتیجه می رسیم که این ماده برای ما آلرژی زاست. اما در مواردی که غذاها به صورت ترکیبی مصرف می شود تشخیص ماده آلرژی زا سخت تر است، مثلا آیا به ماهی آلرژی دارم یا سس روی آن؟

بهتر است اگر در خانواده سابق آلرژی وجود داشته باشد، این مسئله را جدی گرفته و به پزشک متخصص آلرژی مراجعه کنیم. متخصص ممکن است یک آزمایش پوستی بر روی بدن شما انجام دهد. این یک روش علمی برای تشخیص آلرژی است که باید توسط متخصص انجام شود، اما در دفتر پزشک و در کنار امکانات و تجهیزات مختلف، بنابراین به هیچ وجه این آزمایشات را در خانه و بدون متخصص انجام ندهید. زیرا ممکن است خطراتی شما را تهدید کند.

در این حالت پزشک یک خراش کوچک بر روی پوست ایجاد می کند و کمی از عصاره ماده مورد نظر را در قسمت خراش داده شده می ریزد، در این شرایط اگر به ماده مورد نظر آلرژی داشته باشد پوستان واکنش نشان می دهد، در واقع قسمتی از پوست قرمز و متورم می شود. در برخی موارد از آزمایش های خونی به منظور شناسایی آلرژی استفاده می شود.

هیچ داروی خاصی برای آلرژی غذایی وجود ندارد، زمانی که ماده آلرژی زا را تشخیص دادید بهترین درمان این است که از ماده مورد نظر دوری کنید. بهتر از قبل از مصرف هر ماده ی غذایی بسته بندی شده، برچسب روی آن را مطالعه کنید و از مواد به کار رفته در آن مطلع شوید.

آلرژی غذایی ممکن است تا پایان عمر همراه شما باشد، بنابراین بهتر است با آن دوست باشید. امروزه مواد غذایی بسیاری تولید می شود که می توان به عنوان جایگزین از آنها استفاده کرد، مثلا اگر به گندم حساسیت دارید می توانید از کوکی های بدون گندم استفاده کنید و از آن لذت برید.