با وسایل الکترونیکی قدیمی چه کنیم؟

شما به عنوان یک کاربر گوشی همراه، چند وقت یک بار گوشی خود را تعویض می کنید؟ هرسال؟ یا هر ۲-۳ سال؟

هنگامی که شما با ذوق در حال خرید یک گوشی جدید هستید و از آن لذت می برید، دانشمندان به دنبال راه حل هایی هستند تا تمام اجزای گوشی های قدیمی تان را بازیافت کند. شما در کمد خانه تان چند گوشی قدیمی و بدون استفاده دارید؟

اختراع وسایل الکترونیک جدید یکی از پیشرفت های مهم در چند دهه اخیر بوده است، اما این رشد؛ مشکلات خاص خودش را به دنبال دارد و موجب ظهور پسماند های ویژه ای شده است. طبق آمار سال ۲۰۰۶ سازمان ملل سالیانه ۵۰میلیون تن زباله ناشی از مصارف الکترونیکی در جهان به وجود می آید که با توجه به آمار این روند رو به افزایش است .به نقل از سایت ایران ضایعات، طی تحقیق که در مورد ضایعات موبایل صورت گرفته است در صورتی که هر کاربر از ۳ میلیون کاربر تلفن همراه، یک تلفن همراه بلا استفاده را بازیافت کند، ۲۷۰ هزار تن مواد خام در هر سال ذخیره می شود.

آیا تا به حال به این مسئله فکر کرده اید که گوشی های قدیمی و از کار افتاده در کدام قسمت از این کره خاکی بلا استفاده مانده اند؟ این تلفن های رها شده در طبیعت به عنوان یک منبع عظیم زباله، جهان را تهدید می کنند. به صورت خوشبینانه تنها چند قسمت از یک گوشی همراه بازیافت شده و به چرخه تولید باز می گردد، بسیاری از کارخانه ها فلزات مفیدی مانند طلا، نقره، مس و پالادیوم را از این گوشی ها جدا کرده و آن را در تولید محصولات دیگر استفاده می کنند اما بقیه قسمت های گوشی مانند فیبرگلاس ها و رزین ها سوزانده شده و یا دفن می شود و باعث آلودگی های هوای، زمین و آب می شوند. سوزاندن این وسایل باعث تولید گازهای گلخانه ای شده و محیط زیست را به خطر می اندازد. دانشمندان به این نتیجه رسیدند که با بازیافت این زباله های الکترونیکی کمک بزرگی به جهان خواهند کرد.

تولید هر وسیله الکترونیکی به انرژی نیاز دارد، شرکت های تولید کننده گوشی های هوشمند برای تولید یک گوشی به انرژی های مخلتفی نظیر آب، سوخت، هوا و … نیاز دارند، به صورت دقیق تر و به عنوان مثال برای تولید یک کامپیوتر با نمایشگر ۱۷ اینچ معادل ۲۴۰ کیلوگرم نفت، ۲۲ کیلوگرم مواد شیمیایی و ۱۵۰۰۰لیتر آب، یعنی در مجموع ۱۸۰۰۰ کیلوگرم مواد اولیه مصرف شده است. بنابراین از دور خارج کردن این وسایل بعد از چند سال هزینه های بسیار زیادی را به طبیعت و سیستم اقتصادی وارد می کند. یک روش مناسب برای جلوگیری از این کار انبارداری الکترونیک است، در واقع با ذخیره این وسایل و بازیافت تک تک اجزای آن به صورت اصولی می توانیم کمک فراوانی به حفظ محیط زسیت و سیستم اقتصادی جهان ارائه دهیم.

یکی از فناوری هایی که در بازیافت زباله های الکترونیکی مورد توجه قرار می گیرد استفاده از تجزیه بیولوژیکی است. در روش مذکور از میکرو ارگانیسم ها برای بازیافت فلزات سنگی استفاده می شود که هزینه کمتری داشته و آلودگی را تا میزان زیادی کم می کند.

رزین و فایبرگلاس دو ماده موجود در این وسایل الکترونیک هستند که در بورد های الکترونیک استفاده می شوند و در صورت سوزاندن و دفع شدن مشکلات جدی برای محیط زیست و انسان ها به وجود می آورند. برای جداسازی این مواد و استفاده مجدد از آن در چرخه تولید از روش پودر کردن بورد های الکترونیک استفاده می کنند. البته بسیاری از این کارخانه ها اذعان دارند که مواد به دست آمده از این بازیافت ها ارزش چندان نداشته و با توجه به فرایند های پرهزینه و مشکلاتی که برای کارکنان این کارخانه های ایجاد می شود، این نوع بازیافت صد در صد مناسب نخواهد بود.

با این حال این روش یک روش تایید شده برای کاهش زیان به محیط زیست می باشد؛ این روش بازیافت به این ترتیب است که محققان بعد از پودر کردن این قطعات، از روش جداسازی گرانشی استفاده می کنند، در واقع یک میدان مغناطیسی با ولتاژ بسیار بالا را به وجود آورده اند تا مواد فلزی را از قسمت های غیرفلزی جدا کنند، این مواد فلزی با تقطیر شدن در خلا جدا شده و مواد غیر فلزی به صورت قالب های کوچکی جمع آوری می شوند، در واقع در این فرایند آلومینیوم و قلع جدا شده و ماده باقی مانده به صورت پودر باقی می ماند و آن را تحت دمای بالا به صورت خمیر در می آورند و در قالب “رزین” نوعی تزریق می کنند. این مواد بسیار مستحکم است و در فعالیت های ساختمانی مورد استفاده قرار می گیرد و در برخی موارد می تواند جایگزین چوب شود. دانشمندان معتقدند در آینده می توانند کیفیت این مواد را ارتقا داده و دوباره از آنها در چرخه تولید مدارها و ساخت وسایل الکترونیک استفاده نمایند.

دانشمندان معتقدند که علی رغم روند رو به رشد زباله های الکترونیکی و خطرات ناشی از آنها، نمی توان با پیشرفت تکنولوژی و اختراع وسایل جدید مقابله کرد. بسیاری از شرکت ها در تلاش هستند که از مواد با قابلیت تجزیه زیستی در تولید وسایل الکترونیک استفاده کنند تا این تجهیزات به سادگی در چرخه طبیعی بازیافت شده و فاقد مشکلات ناشی از بازیافت های الکترونیک باشند.

اما امیدواریم که این مسئله فراگیر تر شود و علم تا اندازه ای پیشرفت کند که همه شرکت ها در ساخت این وسایل از مواد طبیعی و سازگار با طبیعت استفاده کنند تا روند بازیافت آنها ساده تر شده و به طبیعت بازگردند. در واقع تولید کنندگان بیشتر از آنکه به فکر طراحی و تولید وسایل الکترونیک پیشرفته با قابلیت های بسیار زیاد باشند، باید به این نکته توجه کنند که چگونه می توان با استفاده از مواد بی خطر تر این تکنولوژی ها را به مردم ارائه دهند.
با فرهنگ سازی و آگاهی کاربران از خطرات ناشی از این زباله ها، مسئولیت اجتماعی تک تک ما ایجاب می کند که در جهت این کار بزرگ قد برداریم.