خارش پوست در دوران بارداری وضعیتی رنج‌آور است که در انتهای دوران بارداری رخ می‌دهد. در حالی که خارش پوست برای مادر و جنین ظاهرا بی‌ضرر است، اما هر‌گونه خارش غیر‌معمول یا تغییر در دوران بارداری می‌تواند نگران‌کننده باشد. بنابراین، برای زنان مهم است که علائم، علل و راه‌حل‌های بالقوه خارش پوست در دوران بارداری را بدانند.
PUPPS چیست؟
PUPPS پایه و اساس جوش‌های نوک تیز خارشی و پلاک‌های بارداری است، اما معمولا به عنوان بثورات حاملگی شناخته می‌شوند. این وضعیت با جوش‌های قرمز کوچک یا سوزش نواحی روی پوست ایجاد می‌شود که در آغاز سه ماهه سوم ظاهر می‌شود. این جوش‌ها ممکن است بزرگتر شوند و در نهایت به یک بثورات پوستی بزرگتر تبدیل شوند. بثورات حاملگی معمولا روی شکم و کمر ایجاد می‌شود، اما ممکن است در مناطقی از صورت نیز مشاهده شود که در آن پوست اضافه یا چربی گسترش پیدا کرده است. در بعضی موارد، PUPPS ممکن است بسیار دیر ظاهر شود یا حتی ممکن است چند روز پس از زایمان دیده شود.
PUPPS حدود ۵٪ از جمعیت زنان باردار را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به هیچ وجه برای مادر و نوزاد خطری ندارد. تحقیقات نشان داده است که بثورات بارداری به زودی پس از زایمان ناپدید می‌شوند و به ندرت چند هفته بعد از زایمان باقی می‌مانند. علیرغم ماهیت بی ضرر این بثورات، این وضعیت می‌تواند، در کنار بسیاری از فشارها و تغییرات دوران بارداری بسیار ناراحت کننده باشد.
بعضی افراد نگران انتقال این وضعیت به سایر اعضای خانواده یا کودکان هستند، به این افراد باید بگوییم خوشبختانه PUPPS یک بثورات پوستی غیر مسری است و خطر انتقال این بثورات به دیگران وجود ندارد، زیرا ناشی از پاسخ بدن مادر به جنین است.
علل PUPPS یا خارش پوست در دوران بارداری
علت دقیق PUPPS ناشناخته است و تحقیقات محدودی در مورد این موضوع وجود دارد، اما اعتقاد بر این است که این وضعیت مربوط به واکنش سیستم ایمنی مادر به سلول‌های جنین در حال رشد است. در اواخر دوران بارداری، زمانی که جنین به سرعت رشد می‌کند، پوست نیز به سرعت در حال کشیده شدن است، به همین دلیل این بثورات اغلب در نزدیکی کشیدگی‌‌ها دیده می‌شود.
به نظر می‌رسد برخی عوامل دیگر مانند اضافه وزن بیش از حد در دوران بارداری، چند قلو بودن و جنسیت کودک نیز در این وضعیت نقش دارند. هنگامی که کودک پسر است، اغلب PUPPS بیشتر دیده می‌شود. تحقیقات در حال انجام است تا معلوم کند چه عواملی می‌توانند این پدیده را توضیح دهند. برخی علل شایع آن عبارتند از:
- هورمون‌های بارداری و تاثیر آن‌ها بر روی پوست
- کشش و سفت شدن پوست بر روی سینه و شکم
- خشک شدن پوست
- اگزما
- کلستاز بارداری
علائم PUPPS
علائم اولیه PUPPS لکه‌های کوچک جوش مانندی هستند که در شکم و کمر دیده می‌شوند، این لکه‌ها ممکن است رشد کنند و با هم ترکیب شوند و روی پوست پلاک‌های قرمز و خارش‌دار ایجاد کنند. در بعضی موارد، بثورات به باسن یا ران هم گسترش پیدا می کند اما به ندرت در بالای سینه و به سمت گردن و صورت می‌رسد. بدترین حالت در مورد بثورات PUPPS، شدت خارش است که می‌تواند موجب اضطراب شود و در خواب اختلال ایجاد کند.
عوامل خطرساز برای بثورات PUPPP چیست؟
بعضی از زنان بیشتر از دیگران مبتلا به بثورات PUPPP هستند. عوامل خطر عبارتند از:
- سفید پوست بودن
- پسر بودن جنین
- اولین بارداری
- فشار خون بالای مادر
- چند قلو بودن جنین
- افزایش وزن سریع یا بالاتر از معمول در دوران بارداری
تشخیص PUPPS
پیدایش این نقاط برای زنان باردار رایج است، برای تشخیص آن کافی است یک معاینه فیزیکی اولیه روی پوست داشته باشید. در برخی موارد، برای اطمینان از این که این وضعیت عفونت قارچی یا مسئله دیگر نباشد، یک آزمایش خون ساده انجام می‌دهند تا سطح کورتیزول، سطح hCG و شمارش خون را تشخیص دهند.
درمان برای PUPPS
شایع‌ترین درمان برای PUPPS این است که به سادگی صبر کنید تا نوزاد به دنیا بیاید، زیرا بثورات بلافاصله پس از زایمان ناپدید می‌شوند و در دراز مدت برای سلامتی مادر تهدیدی ایجاد نمی‌کنند. با این حال، تشدید خارش می‌تواند در برخی موارد خسته کننده باشد، بنابراین راه‌هایی مانند حمام بلغور جو دوسر، مرطوب کننده‌ها و کرم‌های آنتی‌هیستامین می‌توانند مفید باشند.
حمام بلغور جو دوسر
این حمام‌های ضد التهابی برای انواع مختلفی از شرایط پوستی استفاده می‌شوند، زیرا می‌توانند مناطق تحریک شده را خنثی کنند و “گرما” را از خارش بگیرند. ۱ الی ۲ فنجان بلغور جو دوسر را در وان حمام مخلوط کنید و به مدت ۲۰-۳۰ دقیقه خود را با آن خیس کنید. این حمام می‌تواند خارش پوستی را کاهش دهد و شما را آرام کند.
مرطوب کننده‌ها
مرطوب کننده‌های زیادی وجود دارند که دارای مزایای ضد التهابی هستند. این مرطوب کننده‌ها می‌توانند در هنگام بروز خارش‌های پوستی به شما کمک کنند و خارش را کاهش دهند.
کرم‌های آنتی‌هیستامین
از آن‌جایی که خارش پوست در بارداری به سیستم ایمنی بدن مرتبط است، داروهای ضد آلرژی یا کرم‌ها می‌توانند باعث تحریک آن شود.
سعی کنید خود را خنک نگه دارید زیرا گرما باعث خارش بیشتر می‌شود. اگر هوا گرم است، از تهویه هوا استفاده کنید تا درجه حرارت محیط را کاهش دهید.
لباس‌های تنگ می‌تواند این وضعیت را بدتر کند، بنابراین لباس‌های گشاد و راحت بپوشید تا هوا به اطراف گردش کند.
ترکیب نایلون و الیاف مصنوعی می‌تواند باعث خارش پوست شود، بنابراین لباس‌هایی با جنس پنبه‌ای یا الیاف طبیعی بپوشید.
استحمام بیش از حد نیز باعث خشکی پوست و تشدید خارش آن می‌شود. پس در تعداد دفعات استحمام خود دقت کنید.
برخی از مواد شوینده، به ویژه آن‌هایی که عطر و بوی تند دارند می‌توانند پوست را تحریک کنند و باعث خارش پوست در دوران بارداری شوند. بهتر است برای شست و شوی لباس‌های خود از مواد شوینده ملایم استفاده کنید.
پوست خود را حداقل دو بار در روز و یا بیشتر مرطوب کنید. بهترین زمان برای انجام این کار پس از دوش گرفتن است که بدن گرم و کمی مرطوب است.
پیشگیری از PUPPS
در بعضی موارد جلوگیری از گسترش خارش پوست در بارداری غیرممکن و غیر قابل پیشگیری است، اما مطمئن باشید که در نهایت از آن عبور خواهید کرد. اگر تحمل شما برای تحریک پوستی کم است، می توانید برای جلوگیری از PUPPS کارهای زیر را انجام دهید:
– فشار خون خود را کنترل کنید.
– وزن خود را در حالت تعادل نگه دارید.
همانطور که ذکر شد، افزایش بیش از حد وزن در دوران بارداری به طور مستقیم با PUPPS مرتبط است، از طرفی تحقیقاتی انجام گرفته است که نشان می‌دهد فشار خون بالا با خارش پوست در دوران بارداری مرتبط است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
خارش شدید در سه ماهه دوم یا سوم بارداری نشانه مشکل کبدی در بارداری است. این مشکل در یک درصد خانم‌های باردار در آمریکا دیده شده است.
هنگامی که صفرا در مجاری کوچک کبد جریان ندارد، باعث تجمع نمک‌های صفرایی در زیر پوست و خارش می‌شود. این خارش بر کف دست و پا اثر می‌گذارد اما در نقاط دیگر نیز دیده می‌شود. این خارش در شب شدیدتر می‌شود.
برخی خانم‌ها علاوه بر خارش علائم دیگری مانند از دست دادن اشتها، تهوع و استفراغ در بارداری و ضعف را نیز مشاهده می‌کنند. اگر احساس می‌کنید مشکل جدی است با پزشک تماس بگیرید. این مشکل احتمال تولد نوزاد مرده را افزایش می‌دهد، بنابراین پزشک با استفاده از سونوگرافی به بررسی جنین می‌پردازد. همچنین می‌توانید با استفاده از آزمایش خون، کبد را بررسی کنید و در صورت بروز مشکل راه‌های درمان را انجام دهید.
