علت خارش سر و راه‌های درمان آن

خارش سر یکی از مشکلات شایعی است که بسیار از افراد با آن روبرو می‌شوند. متاسفانه این مشکل باعث ناراحتی و عدم اعتماد به نفس فرد در مقابل دیگران می‌شود. بنابراین، لازم است که در مورد علل این مشکل و راه‌های درمان آن اطلاعاتی کسب کنیم. خارش پوست سر می‌تواند به علت بسیاری از بیماری‌ها مانند شوره سر، کچلی و یا چیزی جدی مانند عفونت باکتریایی و بیماری‌های خود ایمنی ایجاد شود. گاهی اوقات هم به دلیل آفتاب سوختگی یا بهداشت نامناسب اتفاق می‌افتد. برای به دست آوردن یک درمان موثر، باید همۀ عوامل خارش سر را بدانید تا بتوانید یک مورد مناسب را برای وضعیت خود انتخاب کنید.

در این مقاله هفت علل شایع خارش سر و راه‌های درمان آن بیان شده است. این علت‌ها شایع ترین مواردی هستند که توسط متخصصین پوست اثبات شده‌اند. با ما همراه باشید تا هر کدام از آن‌ها را به طور جداگانه بررسی کنیم.

علت‌ خارش سر

۱. شوره سر

شوره سر یکی از علت‌های اصلی خارش پوست سر است. این واژه پوسته پوسته شدن پوست سر را توصیف می‌کند که اغلب از دوره نوجوانی تا سن ۵۰ سالگی صورت می‌گیرد. تخمین زده شده است که بیش از ۵۰ درصد افراد مبتلا به شوره سر هستند. شوره سر معمولا به صورت پوسته‌های ریز سفید و خاکستری در پوست سر دیده می‌شوند و به طور معمول با احساس خارش همراه هستند.

در این وضعیت پوست سر بطور طبیعی لایه‌های قدیمی خود را ازدست داده و لایه‌های جدید جایگزین آن می‌گردند. در واقع التهاب پوست سر قادر به چسباندن سلول‌ها به یکدیگر است و هنگامی که یک لخته بزرگ از سلول‌ها ریخته می‌شود می‌توانیم آن را روی پوست سر، مو و حتی روی شانه‌های خود مشاهده کنیم. شوره سر نه تنها شما را ناراضی می‌کند، بلکه باعث می‌شود تا هر لحظه احساس خارش داشته باشید.

برخی درمان‌ها برای شوره سر و خارش پوست سر مفید هستند، به همین دلیل استفادۀ منظم از شامپوها برای درمان خارش و شوره سر توصیه می‌شود. برای موارد ملایم‌تر می‌توانید از شامپوهای حاوی سلنیوم یا پیریتیون روی استفاده کنید که برای کنترل مخمر مفید هستند. اما برای موارد جدی‌تر، باید از شامپوهای ضد قارچ قوی، فوم پزشکی، کورتیزون موضعی، کرم، محلول یا پماد استفاده کنید.

اینکه چقدر باید از شامپوهای دارویی استفاده کنید، به نوع شامپو و میزان شوره سرتان بستگی دارد. برخی از محصولات خفیف می‌توانند هر روزه استفاده شوند، در حالی‌که برخی محصولات دیگر تنها باید یک بار در هفته استفاده شوند. به افرادی که دارای پوست‌های چرب هستند، توصیه می شود هر روز موهای خود را بشویند. بنابراین باید مراقب باشید که شامپوی خود را درست انتخاب کنید.

۲. درماتیت سبوره‌ای

درماتیت سبوره‌ای یا ( Seborrhoeic dermatiti) نوعی التهاب پوستی است که اغلب مزمن و عودکننده است و در پوست سر و صورت دیده می‌شود. این وضعیت برای اشاره به قرمزی، پوسته پوسته شدن و خارش پوست سر استفاده می‌شود. این وضعیت معمولا جدی‌تر از شوره سر است و اغلب با التهاب پوست سر همراه است. درماتیت سبوره‌ای خارش بسیاری دارد و یکی از دلایل اصلی خارش سر می‌باشد. این مشکل ممکن است قسمت‌های دیگر بدن مانند صورت، ناحیه قفسه سینه مرکزی، ابروها و ریش را تحت تاثیر قرار دهد.

درماتیت سبورئیک بر مناطقی تاثیر می‌گذارد که دارای تراکم بالای غدد چربی هستند. علت این التهاب واکنش بدن به مخمر روی پوست سر و محصولاتی است که چربی تولید شده توسط غدد چربی را از بین می‌برند. دلایل دیگر آن بیماری‌‎ها (بیماری‌های عصبی مانند سکته مغزی، بیماری پارکینسون و فلج)، عوامل ژنتیکی، فصل (مخصوصا زمستان) و استرس عاطفی یا فیزیکی می‌باشد.

برخی از علائم درماتیت سبوره‌ای که باید به آنها توجه داشته باشید:
پوسته پوسته شدن پوست سر (شوره سر)، ابرو، ریش و سبیل
ایجاد تکه‌های پوستی چرب پوشیده شده با فلس پوسته پوسته سفید یا زرد در پوست سر، صورت، دو طرف بینی، ابرو، گوش، پلک، سینه، زیر بغل، کشاله ران یا زیر سینه
سرخ شدن پوست
خارش

شامپوهای ضد قارچی برای درمان این بیماری‌ها مفید هستند، آنها حاوی پیریتیون روی، سیکلوپیرکس، سولفید سلنیوم و کتوکونازول هستند. هیدروکورتیزون، فلوسینولون، کلابتازول و دزونید، کورتیکواستروئیدهایی هستند که برای استعمال خارجی بر روی پوست و دیگر مناطق آسیب دیده استفاده می‌شوند. استفاده از این داروها موثر و آسان است، اما باید به مقدار کافی از آن ها استفاده شود.

۳. پسوریازیس

پسوریازیس یکی از عوامل خارش پوست سر است. این بیماری شایع ترین بیماری پوستی است که تقریباً در ۳ درصد از جمعیت جهان دیده می‌شود. این بیماری اغلب روی پوست سر، آرنج یا زانو رخ می‌دهد. این مشکل فقط در تکه‌های کوچک و محلی قرمز با ضخامت نسبتا ضخیم رخ می‌دهد در حالی که درماتیت سبوره‌ای تقریبا در پوست سر قرار دارد.

پسوریازیس معمولا شدیدتر از شوره سر یا سبوره در نظر گرفته می‌شود، زیرا به عوامل ژنتیکی مربوط می‌شود و تنها بر روی پوست سر تاثیر می‌گذارد. این وضعیت می‌تواند باعث ایجاد قرمزی و تکه‌های پوستی روی پوست بدن یا پوست سر شود که هر روز شما را آزار می‌دهد.

محصولات بی شماری برای درمان پسوریازس وجود دارند که حاوی عناصر زیر هستند:

اسید سالیسیلیک:
اسید سالیسیلیک یک داروی قوی است که اغلب برای کولوس، زگیل و سایر بیماری‌های پوست استفاده می‌شود.

قطران زغال سنگ:
زغال سنگ تار یک عنصر ضد شوره‌ای است که در شامپوها و سایر روش‌ها استفاده می‌شود و فقط برای پوست سر استفاده می‌شود. اما عوارض جانبی کمتری دارند. اگر بیماری‌تان جدی تر باشد، باید با پزشک خود مشورت کنید تا یک شامپو قوی یا کورتیزون موضعی دریافت کنید.

۴. تینآ کاپیتیس

تینآ کاپیتیس یکی از علل خارش پوست سر می‌باشد. این بیماری یک عفونت قارچی رایج است که به عنوان قارچ خوراکی شناخته می‌شود و می‌تواند پوست سر را تحت تاثیر قرار دهد. تینآ کاپیتیس عمیقا به فولیکول‌های مو افزوده می‌شود و در طول زمان باعث افزایش ریزش مو می‌شود. علاوه بر این، ممکن است بثوراتی با نقاط سیاه و ظاهر خشن ایجاد کند. این عفونت با یک برآمدگی کوچک و یا یک لخته کوچک پوسته پوسته بر روی پوست سر شروع می‌شود و امکان دارد با شوره سر اشتباه گرفته شود. این بیماری می‌تواند توسط تماس با افراد، حیوانات و یا خاک انتقال یابد. برخی از دلایل گسترش این بیماری می‌تواند به دلیل استفادۀ مشترک از حوله، ملحفه، شانه و به طور کلی وسایل شخصی فرد بیمار باشد.

برای درمان تینآ کاپیتیس مصرف داروهای ضد قارچی خوراکی شامل ایتراکونازول، گریزوفولین و تربینافین و شامپوهای ضد قارچی توصیه می‌شود. با توجه به سطح بیماری، پزشک داروهای قدرتمندی را برای شما تجویز می‌کند. احتمال دارد که پزشک معالج توصیه کند که پوست سر خود را بسته به نوع شرایط با استفاده از شامپوهای دارویی حداقل ۲ تا ۳ بار در طول هفته مورد شست و شو قرار دهید.

۵. شپش سر

به نظر می‌رسد که شپش سر تنها در دانش آموزان ظاهر می‌شود، اما می‌تواند به پوست هر فرد دیگری حمله کند. شپش ها، موی تمیز را ترجیح می‌دهند و به این ترتیب داشتن شپش به این معنی نیست که فرد بهداشت ضعیفی دارد. شپش یکی از دلایل خارش پوست سر است.

شاید برایتان دشوار باشد که شپش را در موهای خود مشاهده کنید و یا شپش و شوره سر را از هم تشخیص دهید. اگر از نزدیک به موهایتان نگاه کنید، چسبیدن شپش‌ها به موهای سر را مشاهده می‌کنید. آن‌ها نه تنها شبیه شوره سر نیستند بلکه به راحتی از موها جدا نمی‌شوند. شپش بزرگسالان می‌تواند به راحتی هنگام حرکت روی پوست سر دیده شود، اما به سختی می‌توانید آنها را بکشید.

شپش می‌تواند در هر محیطی از جمله موهای مجعدی، پشت گوش و قسمت‌های پایین پوست سر دیده شود. همچنین به راحتی از طریق یک بالش، برس مو و حتی لباس از یک نفر به نفر دیگر انتقال می‌یابد. بنابراین، آن ها اغلب در کودکان مدرسه‌ای دیده می شوند که اغلب موضوعات روزانه را به اشتراک می‌گذارند.

اولین چیزی که باید برای رفع شپش‌ها انجام دهید این است که موهایتان را همیشه تمیز و روشن نگه دارید. هنگام شستشوی موهایتان از شامپوها، کرم‌ها یا لوسیون‌های حاوی ملاتین یا پرمتروین استفاده کنید. علاوه بر این، شانه‌هایی وجود دارد که شپش‌ها را از موی سر جدا می‌کند. فراموش نکنید که برای جلوگیری از شپش، ملحفه‌ها یا وسایل شخصی خود را از افراد مبتلا به شپش جدا کنید.

۶. واکنش‌های آلرژیک

هنگام استفاده از محصولات نامناسب ممکن است برای موهایتان واکنش‌های آلرژیک اتفاق بیفتد و باعث خارش پوست سر شود. پوست سر ممکن است به مواد شیمیایی موجود در شامپو یا تغییر سبک مو حساسیت داشته باشد.

اجتناب از این واکنش‌های آلرژیک بسیار سخت است. برای جلوگیری از واکنش‌های آلرژیک باید مواد شیمیایی مضر را شناسایی کرده و از آن‌ها استفاده نکنید.

۷. دلایل دیگر

از بیماری‌های فوق نترسید، شما ممکن است فقط با یکی از مشکلات خفیف زیر مواجه باشید:

پوست خشک: آب و هوای سرد و خشک زمستان می‌تواند مو و پوست سر را خشک کند و باعث شوره سر و خارش پوست سر شود. در این مورد، شما باید از شامپو و نرم کننده‌هایی استفاده کنید که حاوی مواد مغذی طبیعی هستند.

آفتاب سوختگی: پوست سر نیز می‌تواند به دلیل آفتاب سوختگی بسوزد. هنگامی که شروع به بهبودی می‌کند، ممکن است پوسته پوسته شود و احساس خارش داشته باشد. برای درمان آن، باید از شامپوهای تسکین دهنده و نرم کننده‌های عمیق استفاده کنید.

عدم شستشوی کافی موها: اگر موهایتان را به طور مرتب شستشو ندهید، ممکن است تولید سلول‌های مرده پوست و افزایش چربی باعث ناراحتی و خارش سر شود.

رژیم غذایی نامناسب: موها برای قوی و براق بودن به مواد مغذی مختلفی نیاز دارند. کمبود ویتامین B ،D، چربی‌های ضروری یا روی ممکن است باعث خشکی پوست سر و خارش سر شوند.

منبع: بلاگ بورسیکا