بررسی دندان‌ها قبل از بارداری و در حین بارداری بسیار اهمیت دارد و برای سلامت دندان‌هایتان ضروری است. درصورتی‌که قبل از بارداری دندان‌هایتان بررسی شود؛ پزشک می‌تواند سلامت آن‌ها را تأیید کرده و درمان‌های لازم را انجام دهد. علاوه بر این می‌توانید در مورد مراقبت‌های دندانی در حین بارداری از او کمک بگیرید. حال اگر قبل از بارداری این اقدامات را انجام ندادید؛ نگران نباشید. از این به بعد و در طول دوره بارداری سعی کنید به بهداشت دندان‌ها اهمیت بیشتری دهید تا در این ۹ ماه، سلامت دندان‌ها و درنهایت سلامت شما و فرزندانتان به خطر نیفتد.
در این مطلب می‌خواهیم در مورد درد دندان در بارداری حرف بزنیم. یکی از دندان‌هایی که ممکن است آن را در سنین پایین از دست بدهیم و دچار درد نگهانی شود؛ دندان عقل است. به‌طورمعمول چهار دندان عقلانی وجود دارد که هر یک از آن‌ها در گوشه‌های پایین‌تر از لثه‌های بالا و پایین قرارگرفته‌اند و ممکن است به‌صورت نهفته و یا دارای زوایای نامنظمی باشند. این دندان قابل‌ترمیم نیست و به‌محض بروز درد و خرابی بهتر است کشیده شود. دندان عقل در بارداری نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار بگیرد و باعث ناراحتی شود.
درصورتی‌که در دوران بارداری کربوهیدرات و قند زیادی مصرف کنید ممکن است دچار ناراحتی‌های دندانی شوید. افرادی که به ویار بارداری مبتلا هستند؛ دچار استفراغ می‌شوند و میزان اسید دهانشان بیشتر شده و می‌تواند مینای دندان‌شان را تحت تأثیر بگذارد و دندان‌شان زودتر خراب شود. در دوره بارداری تغییرات هورمونی زیادی در بدن اتاق می‌افتد. این تغییرات هورمونی می‌توانند شرایط خاصی در بدن به وجود آورند مثلاً در هنگام خارج کردن دندان عقل در دوران بارداری ممکن است حساسیت زیادتری ایجاد شده و خونریزی از لثه بیشتر از معمول باشد که کارشناسان دلیل این خونریزی را وجود پلاک‌های بیشتر بر روی لثه زن باردار می‌دانند.
حال ممکن است این سؤالات ذهن شما را درگیر کند؛ اگر در حین بارداری دندان عقل تحریک شد آیا می‌توانیم آن را از دهان خارج کنیم؟ در واقع آیا کشیدن دندان عقل در دوران بارداری مجاز است؟ با درد دندان عقل در دوران بارداری چه کنیم؟ آیا راهکارهایی برای کاهش درد دندان عقل، در دروان بارداری وجود دارد؟ با ما همراه باشید تا به جواب این سؤال‌ها برسیم.
به متخصص زنان و دندان‌پزشک مراجعه کنید
مادرانی که در دوران بارداری احتیاط کرده و هیچ کار خارج از عرفی را بدون نظر پزشک انجام نمی‌دهند؛ بسیار قابل‌تقدیر هستند یکی از این موارد دندان‌درد است.
امروزه به دلیل پیشرفت‌های فراوانی که در حوزه دندانپزشکی صورت گرفته است؛ کشیدن دندان عقل یک امر ساده و کاملاً امن است. اما اگر در دروان بارداری دچار درد و التهاب در دندان عقل شده‌اید؛ به‌طوری‌که نمی‌توانید این درد را تحمل کنید بهتر است به دندان‌پزشک مراجعه نمایید. پزشک در مورد سوابق دارویی، ماه حاملگی و داروهایی که مصرف می‌کنید از شما سؤال می‌پرسد و با پزشک زنان مشورت خواهد کرد. درصورتی‌که بارداری شما در معرض خطر بالا باشد و شرایط پزشکی خاصی داشته باشید استفاده از برخی روش‌های درمانی را به تعویق خواهد انداخت. اما در صورت شرایط نرمال بدنی و حاملگی امن پزشک با استفاده از بی‌حسی موضعی و داروهای که تأثیر بسیار کمی روی بارداری دارند؛ می‌تواند این دندان را خارج کنند. مثلاً داروهایی مانند پنی‌سیلین و آموکسی سیلین در بارداری عوارض کمتری دارد، اما شما باید از مصرف داروهایی مانند تتراسیکلین خودداری کنید. به هر حال نوع دارو را پزشک تعیین می‌کند و بهتر است به‌صورت خودسر هیچ داروی شیمیایی مصرف نکنید.
درد را تحمل نکنید؛ عفونت دندان عقل برای جنین خطرناک است
درصورتی‌که درد دندان عقل قابل‌تحمل است بهتر است تا سه ماه دوم بارداری صبر کنید و درمان‌های دندانپزشکی خود را در این دوره انجام دهید. البته تحمل درد و عدم درمان نیز ممکن است بسیار خطرناک باشد. در برخی موارد دندان عفونی می شود و ممکن است این عفونت از طریق خون به جنین منتقل شود و برای او خطراتی ایجاد کند. عفونت می‌تواند خطر ابتلا به زایمان زودرس و سایر عوارض حاملگی را افزایش دهد. بنابراین بهتر است به پزشک مراجعه کرده و با نظر او درمان درست را در زمان درست انجام دهید.
بهترین زمان برای انجام کارهای دندانپزشکی، در سه ماه دوم بارداری است
همان‌طور که اشاره شد امن‌ترین زمان برای کشیدن دندان عقل در دوران بارداری، سه‌ماهه دوم است. یعنی زمانی که شما بین ۴ تا ۶ ماه هستید. در طی سه‌ماهه اول کودک در حال رشد و توسعۀ اندام‌های اصلی خود می‌باشد و حالت تهوع در مادر نیز بیشتر است. درنتیجه استفاده از داروهای بی‌حسی و اشعه‌ی مضر می‌تواند بر روند این رشدِ مهم و اساسی تأثیر منفی بگذارد و همچنین حالت تهوع مادر تحریک شود. در سه ماه سوم به دلیل رشد کودک برای مادر بسیار سخت است که مدت طولانی بر روی صندلی نشسته و فرایند درمان را تحمل کند. بنابراین بهترین زمان در سه ماه دوم بارداری می‌باشد.
درنهایت این پزشک است که با توجه به شرایط دندان عقل، عفونی بودن آن، ماه بارداری و شرایط بارداری بی‌خطر و سایر موارد تصمیم می‌گیرد که این عمل را در چه زمانی انجام دهد. در برخی موارد پزشک با تجویز نوعی از دستورالعمل‌ها از بیمار می‌خواهد تا تورم و عفونت را کاهش داده و بعد از چند هفته دیگر برای کشیدن دندان مراجعه کند. مثلاً نوشیدن آب زیاد می‌تواند این تورم و درد را کاهش دهد. در صورت عفونت ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود که در بیشتر موارد این درد با استامینوفن کنترل می‌شود.
داروهای ایمن برای کشیدن دندان عقل در بارداری
مطالعات نشان داده است که بی‌حسی‌های موضعی مانند لیدوکایین برای مادران باردار خطر کمتری دارد. البته باید دوز کمتری استفاده شود؛ اما مطمئن باشید مقدار آن به قدری است که شما در حین کشیدن دندان عقل دردی را حس نمی‌کنید. مطالعه که در ماه آگوست ۲۰۱۵ درنشریه انجمن دندانپزشکی آمریکا انجام شد نشان داد که داروهای بی‌حسی موضعی بی‌خطر هستند. در این مطالعه یک گروه از زنان باردار از روش‌هایی بی‌حسی موضعی مانند لیدوکائین استفاده می‌کردند و گروهی دیگر این کار را انجام نمی‌دادند. این مطالعه نشان داد که این روش‌ها در دوران بارداری بسیار ایمن هستند، زیرا هیچ‌گونه تفاوت در میزان سقط‌جنین، نقایص مادرزادی، نارضایتی یا وزن کم نوزاد در بین این دو گروه وجود نداشت. بنابراین بهتر است ترس و استرس را کنار بگذارید؛ زیرا این دلهره می‌تواند به مراتب خطر بیشتری برای جنین به وجود آورد. داروهای تنفسی آرام‌بخش، تزریق داخل وریدی (IV) و بیهوشی عمومی برای زنان باردار به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود. برای کاهش درد می‌توان از ایبوپروفن (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) و استامینوفن زیر نظر پزشک استفاده کرد. ایبوپروفن داروی ضد درد است که به کاهش التهاب کمک می‌کند.
اشعه ایکس (X-Ray) و عکس‌برداری در دوران بارداری
یکی دیگر از مسائلی که در هنگام خارج کردن دندان عقل با آن روبه‌رو هستیم عکس‌برداری از دندان با اشعه ایکس است. همان‌طور که می‌دانید این اشعه می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد. بنابراین تا حد توان سعی کنید در سه ماه دوم برای خارج کردن دندان عقل مراجعه نمایید تا میزان تأثیر منفی اشعه ایکس بر جنین به حداقل برسد. در هنگام عکس‌برداری نیز با در جریان گذاشتن پزشک از لباس‌های محافظ سربی و ضد اشعه مخصوص زنان باردار استفاده کنید که این لباس‌ها بر روی شکم قرار می‌گیرند و همچنین از طریق یک محافظ سربی بر روی گردن، از تابش اشعه ایکس به تیروئید نیز جلوگیری می‌شود.
داروهای خانگی و طبیعی برای کاهش درد و تورم دندان عقل در دروان بارداری
درصورتی‌که پزشک تشخیص داد عفونت دندان بسیار کم و ناچیز است و شما در دوره بارداری اولیه هستید؛ می‌توانید با استفاده از برخی مواد طبیعی این درد را کاهش دهید. درنهایت در زمان مورد تأیید پزشک که اصولاً در دوره ۴ تا ۶ ماهگی است برای کشیدن دندان عقل مراجعه کنید.
کمپرس یخ
کمپرس یخ می‌تواند التهاب دندان عقل را کاهش داده و اثر ضد درد داشته باشد. بهتر است کمپرس یخ را به مدت ۱۵ دقیقه بر روی گونه (روی دندان عقل) قرار داده و ۱۵ دقیقه به آن استراحت دهید و این کار را تکرار نمایید.
غرغره با آب نمک
می‌توانید از محلول آب نمک برای از بین بردن باکتری‌ها و کاهش درد استفاده کنید. آب نمک دارای خصوصیات ضدعفونی‌کننده طبیعی است. مطالعه سال ۲۰۱۰ نشان داد که شستشوی دهان با آب نمک می‌تواند به کاهش باکتری و از بین بردن عفونت کمک کند. چند قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب جوش بریزید و بعد از سرد شدن آن را چند دقیقه غرغره کنید. مراقب باشید که آب نمک را قورت ندهید.
میخک
گل میخک به دلیل اثرات طبیعی به کاهش درد کمک کرده و به‌عنوان یک تسکین‌دهنده درد موضعی عمل می کند. برای این کار می‌توانید از گل میخک و یا روغن آن استفاده کنید. درصورتی‌که گل میخک دارید آن را بر روی دندان عقل قرار داده و فک را ببندید؛ اما آن را نجوید و یا قورت ندهید و بعد از کاهش درد آن را خارج کنید. درصورتی‌که روغن میخک دارید، چند قطره از آن را روی پنبه ریخته و بر روی دندان عقلتان بگذارید و صبر کنید تا دندان‌درد شما کمتر شود و سپس آن را خارج کنید.
پیاز
پیاز دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی است که می‌تواند به کاهش تورم کمک کرده و باکتری‌ها را از بین ببرد. برای استفاده از آن یک قطعه پیاز بردارید و آن را در قسمتی از دهانتان بگذارید که درد دارد. سپس آن را بجوید و صبر کنید تا پیاز کار خود را کند. درنهایت آن را از دهانتان خارج کنید. آب پیاز با ورود به لثه‌ها تورم و التهاب را کمتر می‌کند.
چای کیسه‌ای
از کیسه‌های چای استفاده کره و بعد از خنک شدن آن را بر روی دندان عقل بگذارید. تانن موجود در چای دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش تورم و از بین بردن عفونت‌های باکتریایی کمک کند. بنابراین چای کیسه‌ای را در آب جوش انداخته و سپس آن در یخچال بگذارید تا خنک شود. بعد آن را بروی دندان عقل خود قرار دهید. هیچ نوع شکر، شیر و کرمی نباید به چای اضافه شود؛ زیرا جذب چای کیسه‌ای شده و وارد دندان عقل خواهند شد و درد را بیشتر می‌کنند.
راه‌های پیشگیری از خرابی دندان عقل
- مسواک و نخ دندان را در دوران بارداری فراموش نکنید: مسواک دو بار در روز و استفاده از نخ دندان می‌تواند به کاهش باکتری دهانی کمک کند. بسیاری از زنان باردار در این دوره با توجه به تغییر شرایط بدنی‌شان از مسواک و نخ دندان دور می‌شوند که این کار می‌تواند عواقب خطرناکی برای خود و جنین داشته باشد.
- آب بیشتری بنوشید. نوشیدن آب فواید بسیار زیادی دارد که یکی از آن‌ها جلوگیری از خرابی دندان است. از این طریق ذرات غذایی و باکتری‌ها از روی دندان خارج می‌شوند.
- از خوردن غذاهای شیرین اجتناب کنید. بهتراست در دوران بارداری از خوردن بیش‌ازاندازه غذاهای شیرین دوری کنید.
منبع: بلاگ بورسیکا
