امروزه پیشرفت تکنولوژی در زمینه‌های مختلفی صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال چاپ سه بعدی، شهر‌های هوشمند، پیش‌بینی آینده از طریق ژن و … از پیشرفت‌های قابل‌توجه تکنولوژی به حساب می‌آیند. بله درست شنیده‌اید “پیش‌بینی آینده بر اساس ژنتیک و DNA ” و یا همان “Genetic Fortune Telling” یک نمونه مهم و قابل‌توجه از پیشرفت علم در زمینه پزشکی و بهداشتی است.
آخرین نوآوری تکنولوژی در زمینه ژنتیک و پیش‌بینی شانس ابتلا به بیماری‌ها، ” آینده‌نگری بر اساس ژنتیک” نام دارد که به وسیله DNA انجام می‌شود. این تکنولوژی ممکن است بیشتر به فیلم‌های علمی و تخیلی شباهت داشته باشد، اما باید این نکته را بدانید که علم ژنتیک و DNA در آینده نزدیک به کمک بشر خواهد آمد و آینده‌نگری بر اساس ژنتیک به حقیقت تبدیل می‌شود. پیش‌بینی مبتنی بر DNA یک پیشرفت بزرگ در علم و دانش، سلامت و بهداشت است که در کنار فواید که ارائه می‌دهد، ممکن است خطرات تبعیض ژنتیکی نیز داشته باشد.
دانشمندان با سال‌ها مطالعه و تحقیق به این نتیجه رسیدند، افرادی که از بیماری‌ها و مسائل بهداشتی رنج می‌برند، دارای برخی ژن‌های مشابه و یکسانی هستند. در واقع از نظر آن‌ها شایع‌ترین بیماری‌ها به دلیل رفتار خاصِ دسته‌ای از ژن‌ها است که به‌صورت گروهی عمل می‌کنند. رفتار گروهی این ژن‌ها در بدن انسان، باعث می‌شود تا شانس بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های خاص را داشته باشد.
علاوه بر بیماری‌ها، این ژن‌ها می‌توانند بسیاری از رفتارها، صفات و هوش و IQ را نیز تحت تأثیر قرار دهند و نتیجه‌ی رفتار ژن‌های درون بدن انسان باشند. با استفاده از داده‌های حاصل از مطالعات ژنتیکی، دانشمندان بر روی داده‌های به دست آمده از ژنتیک افراد مطالعه کرده و به آن‌ها کارت‌های حاوی ” نمره‌ی ریسک پلی ژنتیکی (چندژنی)” می‌دهند. با کمک این نمرات می‌توانند شانس ابتلا به بیماری‌هایی مانند سرطان را در این افراد تخمین بزنند. این اعداد بر اساس ویژگی‌های گروهی از ژن‌ها است و به‌عنوان یک معیار، برای پیش‌بینی بروز یک صفت و یا بیماری تعیین می‌شود. در واقع هر چقدر این نمره بالاتر باشد شانس ابتلا به بیماری نیز زیادتر می‌شود. مثلاً در این کارت‌ها عنوان می‌شود که شما ۹۰ درصد شانس ابتلا به بیماری قلبی، ۵۰ درصد سرطان پستان و ۱۰ درصد احتمال ابتلا به دیابت را دارید. علاوه بر این می‌توانند مواردی مانند آی‌کیو را در فرد پیش‌بینی کرده و با درصد بالا اعلام کنند که این فرد تازه متولدشده آی‌کیو در سطح نرمال، بالا و یا پایین دارد.
مزیت این مطالعه در این است که درصورتی‌که فرد شانس بالایی در ابتلا به بیماری‌های موردنظر را داشته باشد، می‌توانند در ابتدا و به‌صورت بنیادی این مشکلات را ریشه‌کن کنند. بسیاری از بیماری‌ها قبل از بروز علائم اصلی خود، قابل‌تشخیص هستند در این صورت اگر قبل از بروز بیماری این علائم و نوع بیماری مشخص شود می‌توانند آن را تحت کنترل بگیرند. مثلاً زوال عقل یا آلزایمر بیماری‌ای است که قبل از بروز علائم آشکار، قابل‌تشخیص و درمان است و ژنتیک در آن نقش مهمی ایفا می‌کند. درواقع افرادی که دارای فرمی از ژن APOE که به APOEe4 معروف است، هستند با درصد بیشتری به این بیماری دچار می‌شوند. بنابراین با این بررسی می‌توانید شانس ابتلا به این بیماری را تخمین زده و در صورت احتمال ابتلا از بروز آن جلوگیری کنید. این کارت به شما می‌گوید که چه داروهایی برای شما مناسب‌تر بوده و شانس ابتلا به بیماری‌های تخمین زده را کاهش می‌دهد. به‌عنوان مثال زنان در طول زندگی خود در معرض ابتلا به بیماری سرطان پستان هستند، برخی از آن‌ها از شانس کمتر و برخی از شانس بیشتری برخوردارند. این آزمون‌ها می‌تواند افرادی که شانس بیشتری دارند را شناسایی کرده و قبل از بروز بیماری و رسیدن به مراحل سخت آن را درمان کند.
البته این کارت‌ها هنوز به‌صورت جامع و کامل ارائه نمی‌شوند و نیازمند تحقیق بیشتری هستند، در این راستا چند موسسه و شرکت در این زمینه فعالیت می‌کنند. دانشمندان ژنتیک از طریق پایگاه داده بزرگ در Biobank بریتانیا، اطلاعات DNA را جمع‌آوری می‌کنند و سوابق پزشکی بیش از ۵۰۰ هزار بریتانیایی را در آن نگهداری کرده‌اند و از این طریق رابطه بین ژن‌ها و بیماری‌ها، شخصیت‌ها و عادت افراد را بررسی می‌کنند. این بانک اطلاعاتی به محققان اجازه می‌دهد تا در مورد بیماری‌های مانند سرطان، دیابت، آرتریت، شریان‌های مسدود شده و افسردگی اطلاعاتی به دست بیاورند. آخرین تحقیق این موسسه، بر روی علت بی‌خوابی و رابطه آن با ژن بود که بر روی بیش از ۱۳۱۰ نفر انجام شد. بااین‌حال این نتایج تنها بر روی تعداد جامعه آماری محدود صورت گرفته و نمی‌توان آن را به‌عنوان یک اصل در نظر گرفت. در این راستا علاوه بر موسسه Biobank، سه شرکت ۲۳ andme، deCodeMe و Navigenics در این زمینه فعالیت می‌کنند و با مراجعه به سایت‌های آن می‌توانید اطلاعات جامع‌تری از روش کار آن‌ها به دست آورید، در واقع این سایت‌ها می‌توانند اطلاعات دقیقی در مورد ژن‌های شما و خانواده‌تان در اختیار شما قرار دهند. روش کار آن‌ها به این‌گونه خواهد بود که در ابتدا شما کیت آنلاین را سفارش می‌دهید، آن را از طریق پست دریافت می‌کنید، نمونه‌ای از DNA خود را جمع‌آوری کرده و سپس آن را برای تجزیه‌وتحلیل ارسال می‌کنید. بنابراین ظرف چند هفته بعد، جواب تست به‌صورت ایمیل برای شما ارسال خواهد شد.
البته این تکنولوژی نیز مانند سایر مسائل دیگر، با مشکلاتی رو به رو است. یکی از این مشکلات تبعیض ژنتیکی است. ممکن است برخی از این کودکان به علت تبعیض ژنتیکی بهتر از دیگران درمان شوند. نمرات ریسک ژنتیکی اندکی بحث برانگیز است، زیرا آن‌ها علاوه بر بیماری، صفات و رفتار را نیز نشان می‌دهند. به طور مثال در حال حاضر تنها می‌توانیم ده درصد از IQ فرد را در تست‌های IQ پیش‌بینی کنیم. با اثبات این تکنولوژی این درصد بالاتر رفته و به ۲۵ درصد می‌رسد و ممکن بیشتر شود و با احتمال بیشتری می‌توانیم میزان IQ را حدس بزنیم. در این شرایط پدر و مادرها و معلم‌ها چگونه می‌توانند از این اطلاعات به‌صورت درست استفاده کنند؟
برای موفقیت بیشتر در این راه باید به سؤالات زیر پاسخ داده شود:
- چگونه می‌خواهیم از این اطلاعات استفاده کنیم؟
- آیا این اطلاعات بر نحوه آموزش و تربیت کودکان تأثیر می‌گذارد؟ این تأثیر مثبت است یا منفی؟
- آیا می‌توان با استفاده از این اطلاعات نوع زندگی و اهداف آن‌ها را تغییر داد؟ این تغییر مثبت است یا منفی؟
جمع‌بندی
این تکنولوژی قصد دارد در روز تولد نوزادان به آن‌ها کارت DNA بدهد و بر اساس این کارت‌های پیش‌بینی‌ها صورت می‌گیرد، کارت‌هایی که بر اساس نمرات ژنتیکی آن‌ها نوشته می‌شود. در این کارت‌ها پیش‌بینی‌هایی در مورد احتمال وقوع حملات قلبی، ابتلا به سرطان، رفتارهای خاص و میزان هوش و اعتیاد به تنباکو و …. صورت می‌گیرد و آن را در اختیار کاربر قرار می‌دهد تا با استفاده از نتایج آن، روش زندگی خود را اصلاح کرده و با مصرف دارو، شانس ابتلا به آن بیماری‌ها را کاهش دهد. استفاده از داده‌های ژنتیکی می‌توانند نتایج خوب و بد داشته باشد و این تکنولوژی در عین هیجان‌انگیز بودن، هشداردهنده است و برای استفاده از آن باید بیشتر مطالعه و تحقیق صورت بگیرد.
