کودکان هدیهای از خداوند هستند. هنگامی که به آنها احترام میگذاریم، در واقع به خودمان احترام گذاشتهایم. تربیت و پرورش کودکان باید از خانه آغاز شود، زیرا در این مکان مقدس است که پایههای زندگی موفق بنا میشود.
هنگامی که بنیاد شخصیتی کودک قوی باشد، قادر خواهد بود نقش خود را برای توسعه جامعه، ملت و همچنین بشر به طور کلی ایفا کند. اما اگر پایههای شخصیتی او ضعیف باشد، مسئولیت خود، خانواده، جامعه و ملتش را به فرد دیگری میدهد.
تربیت کودک شغل بسیار سختی است و باید زمان بسیاری را برای آن در نظر گرفت. در این دنیای پیچیده، تربیت انسانهای خوب کار دشواری است. هر والدینی میخواهد اهمیت اخلاق و رفتار خوب را به کودک خود تعلیم دهد. بنابراین، ما باید چه کار کنیم؟ اولین قدم درک این مطلب است که بچهها به نحوی بسیار متفاوتتر از بزرگسالان عمل میکنند. اگر تلاش کنیم تا روانشناسی کودک را درک کنیم، میتوانیم کلمات و اقدامات خود را تاثیرگذارتر کنیم و این به نوبه خود، به ما کمک خواهد کرد تا در تربیت فرزند خود بهتر عمل کنیم. تربیت کودک شامل آموزش رفتارهای خوب و نشان دادن رفتارهای بد برای جلوگیری از انجام آن به کودک است. والدین باید با شناخت رفتارهای کودک شیوههای صحیح را در تربیت کودکان بکار ببرند. اکثر والدین به موفقیت کودکان در مدرسه و یا در ورزش بسیار حساس هستند اما به رفتار و خلق و خوی کودک توجه نمیکنند و این مسئله بسیار تاسف بار است، در صورتیکه تربیت رفتاری کودک اهمیت بیشتری دارد.
اهمیت رشد و تربیت بچهها باعث شده است تا بسیاری از روانشناسان به این مسئله مهم بپردازند. در اینجا، برخی از راهنماییهای روانشناسانِ نابغۀ هاروارد را بیان می کنیم:
۱- کمی عاقلانه تر رفتار کنید
یک نکته مهم در تربیت کودک این است که بچهها یک لوح نانوشته هستند و در دوران جوانی، بسیاری از چیزها را از والدین خود یاد میگیرند. بنابراین، ضروری است که با آنها با احترام و توجه رفتار شود. همچنین، زمانی که بچههایتان احساس عشق میکنند، احساس وابستگی بیشتری به والدین میکنند. این دلبستگی به آنها کمک میکند تا بیشتر از درس و ارزشهای پذیرفته شده یاد بگیرند. شما میتوانید عشق خود را با اشکال مختلف بیان کنید، همچنین میتوانید از نیازهای جسمی و احساسی آن ها مراقبت کنید. برای ابراز عشق به کودک، علاقه واقعی خود به شخصیتهای فردی آنها را نشان دهید و در مورد چیزهایی صحبت کنید که باعث تغییر میشود. اعمال و کلمات شما می تواند به شدت تاثیر گذار باشد و فرزندتان را به فردی خوب و مهربان تبدیل کند. چگونگی رشد شخصیت فرزند به شما و رفتار شما بستگی دارد. پدر و مادر همیشه الگوی اصلی تقلید برای کودکان هستند و آنها همیشه رفتار آنها را دنبال میکنند، پس سعی کنید رفتار مناسب داشته باشید.
۲- طوری عمل کنید که دوست دارید کودکانتان رفتار کنند
همانطور که در مطلب بالا بیان کردیم، کودکان با نگاه کردن به والدین و سایر بزرگسالانی که در اطراف آن ها هستند، رفتار و ارزش های اخلاقی را میآموزند. بنابراین بهترین روش برای تربیت بچهها این است که رفتارهای مناسب را به آنها نشان دهید. با آنها صحبت کنید و از رفتارهای مناسب آنها لذت ببرید. همانطور که می بینید آنها با شما در حال تکامل هستند. مهمترین چیزهایی که باید در نظر داشته باشید این است که صادقانه و عادلانه رفتار کنید و احساسات منفی خود را کنترل کنید. در تربیت صحیح کودک همدردی امری ضروری است. اگر اشتباهی مرتکب شدید، قبول کنید و روی آن کار کنید. هر چه بیشتر کودکان را با رفتارهای مثبت آشنا کنید، آنها نیز یاد میگیرند و در زندگی خود نیز همین کار را تکرار میکنند.
۳- به آن ها نشان دهید که مراقبت از هر کسی مهمترین اولویت است
برای بچهها این نکته حائز اهمیت است که والدین در برابر مراقبت از دیگران چگونه عمل میکنند. اجازه دهید فرزندانتان بدانند شادی و لذت آن ها یک امر ضروری محسوب میشود. همچنین انتظارات اخلاقی مناسبی برای آنها تنظیم کنید و آن ها را موظف به انجام این انتظارات کنید. آن ها باید این انتظارات را در مقابل دیگران به درستی انجام دهند، حتی اگر آسان نباشد. به فرزندان خود بگویید که آن ها را دوست دارید و رفتارهای مثبت آن ها را ستایش می کنید. نشان دادن عشق و حمایت از فرزند یک پیوند و اعتماد قوی بین شما و فرزندتان ایجاد خواهد کرد که پایه و اساس ارتباطتان را شکل خواهد داد.
۴- به آن ها فرصت دهید تا رفتارهای درست را تمرین کنند
قدردانی و تشکر در زندگی امروری ضروری می باشد. بنابراین بچه ها باید یاد بگیرند ارزشهایی مانند قدردانی و توجه را در زندگی روزانه خود عملی کنند. شرایط را طوری فراهم کنید که فرزندانتان کلمات خوب را بیان کنند و کم کم شروع به قدردانی از دیگران کنند. آنها باید یاد بگیرند از اطرافیان و افرادی که به آن ها کمک میکنند قدردانی کنند. به طور مثال به او پیشنهاد کنید که پدربزرگ خود را در آغوش گرفته و از او بابت هدیه زیبایش تشکر کند. اگر کسی تشکر و قدردانی را سر لوحه کارهای خود قرار دهد، احتمال بیشتری وجود دارد که سخاوتمند، مفید، بخشنده و مهربان باشد. میشل بوربا، Ed.D.، مشاور والدین و نویسنده کتاب The Big Book of Parenting می گوید: “اگر می خواهید توانایی های یادگیری کودک را افزایش دهید تا در نهایت بتواند به پیشرفت تحصیلی برسد هماهنگی، تساهل و صبر را آموزش دهید.”
۵- افق دید خود را گسترش دهید
تقریبا همه بچه ها به طور طبیعی یاد می گیرند تا با دایره درونی خود همدردی کنند، این دایره شامل والدین، بستگان و دوستان نزدیک آن ها میباشد. اما زمانی چالش به وجود میآید که آنها نیاز دارند تا همدلی خود را به کسانی نشان دهند که به آن دایره تعلق ندارند. بنابراین، سعی کنید افق های دید خود را گسترش دهید. به کودکان خود بچه های جدید کلاس را معرفی کنید، کودکانی که به زبان دیگری حرف می زنند یا از یک مکان دور آمده اند. کودک باید یاد بگیرد نه تنها با خویشاندان و دوستان بلکه با هر کسی که نیاز به حمایت دارد همدردی کند.
۶- به آن ها تفکر اخلاقی را آموزش دهید
زمانی که بچه ها کوچک هستند به طور طبیعی روح کنجکاوی دارند و سوالات بسیاری می پرسند. پاسخ به این پرسش ها به آنها کمک می کند تا اهمیت عادلانه بودن، درست رفتار کردن یا وفاداری را بفهمند. همچنین ممکن است آن ها به گرفتن نقش مهم برای ایجاد تغییر مثبت در محیط اطراف خود علاقه مند شوند. ممکن است متوجه شوید که بسیاری از آن ها از ظلم و قلدری انتقاد می کنند. اول و مهمتر از همه، این رفتارها را در آن ها تقویت کنید. همچنین به آنها کمک کنید تا معضلات اخلاقی خود را درک کنند و آن ها را رفع کنند و در نهایت توانایی های مثبت خود را تقویت کنند. هر کودک هدیه و استعداد منحصر به فردی دارد. این خصوصیت های ویژه می تواند در یک محیط سنتی نشان داده شود یا در یک محیط مدرن بروز کند. فعالیت هایی مانند کلاس های موسیقی و یا کاراته می توانند ذهن کودک را باز کند، از طرفی بازی کردن در حیاط، رقصیدن در اتاق نشیمن و پیروزی پس از رفع اشکال فرصت هایی برای توسعه فکری، فیزیکی و شخصی کودک را فراهم می کند.
۷- از مقایسه کودک بپرهیزید
این نکته یکی از ساده ترین و در عین حال موثرترین راه ها برای تربیت صحیح کودک است. به آنچه فرزندان شما انجام می دهند یا می گویند، علاقه نشان دهید. هنگام خوردن، خوابیدن و بازی کردن اعمال، عبارات و خلق و خوی آن ها را در نظر بگیرید. در نظر داشته باشید که فرزند شما منحصر به فرد است و ممکن است شخصیتی داشته باشد که حقیقتا در آن رشد کند. پس، از مقایسه کردن فرزندان خود با فرزندان دیگران اجتناب کنید، زیرا این کار نه تنها استرس را به والدین اضافه می کند، بلکه باعث احساس ناخوشایند در کودک می شود.
۸- با فرزندان خود وقت بگذرانید
امروزه والدین مشغول کارهای خانه و بیرون از خانه هستند که به آن چند وظیفگی می گویند. متاسفانه این وضعیت تاثیرات نامطلوبی بر رشد و شخصیت کودک می گذارد. اگر زمان کودکی فرزند خود را به این ترتیب گذرانده اید، اکنون زمان تغییر است. اگر می خواهید فرزندان خود را درک کنید، باید برای آن ها وقت بگذارید. اگر فقط با کودکان خود شام می خورید یا فقط آن ها را به مدرسه می برید و می آورید و در کل روز از او بی خبر هستید. باید بدانید این زمان برای شناخت کودک کافی نیست، بلکه باید وقت خود را برای گفتگو و بازی کردن با آن ها صرف کنید. شما به عنوان والدین باید ساعت های بیشتری را با کودکان خود بگذرانید، این باهم بودن به درک روانشناسی آن ها کمک می کند.
۹- کودکان نیاز به توجه والدین دارند
زمانی که میخواهید با کودک خود وقت بگذرانید تنها و تنها یک کار را انجام دهید. فرزندان شما سزاوار توجه هستند. اگر در حین صحبت با کودک خود مشغول پخت و پز، رانندگی و یا انجام کارهای دیگر هستید، احتمالا مهم ترین تمرکز خود را از دست خواهید داد. در نتیجه نمیتوانید به کودک خود توجه کنید و نیازهایش را برآورده کنید. هنگامی که به فرزند خود توجه جدی میکنید، کودک احساس امنیت و اعتبار بیشتری خواهد داشت.
۱۰- محیط بر رفتار کودک تاثیر می گذارد
تحقیق ثابت کرده است که رفتار و نگرش کودک به طور عمده بر اساس محیطی است که در آن قرار دارد. برای شناخت بهتر کودک، باید به محیط اطراف او بیشتر توجه کنید. از طرفی محیط میتواند بر رشد مغز کودک نیز تاثیر بگذارد که به نوبه خود بر توسعه زبان و مهارتهای شناختی او نیز تاثیرگذار است. رفتار فرزند عمدتاً وابسته به نوع افرادی است که در اطراف او حضور دارند و با او ارتباط برقرار میکنند. سعی کنید محیط خانه و مدرسه او را مورد بررسی قرار دهید. به عنوان مثال، اگر فرزندتان تهاجمی است یا از اجتماعی شدن هراس دارد، باید بدانید چه کسی یا چه چیزهایی بر رفتار کودک تاثیر گذاشته اند.
۱۱. چگونگی توابع مغز کودک را درک کنید
اکثر پدر و مادرها از عملکرد فیزیولوژی فرزند خود باخبر هستند، اما آنها نمیدانند مغز کودکشان چگونه کار میکند. مغز به وسیله تجربیاتی شکل میگیرد که کودک تجربه میکند و این به نوبه خود بر رفتار کودک تاثیر میگذارد. کودک با توجه به توابع مغزی خود به موقعیتهای مختلف پاسخ میدهد. درک عملکرد مغز کودک به شناخت رفتار کودک، تصمیم گیری، توانایی های اجتماعی، منطقی و شناختی او کمک میکند. تجربیات اشتباه می تواند به پاسخ های منفی منجر شود که بر رشد کلی کودک تاثیر منفی میگذارد. شما میتوانید به فرزندان خود کمک کنید که یک پایه محکم برای زندگی سالم و عاطفی داشته باشند و آنها را قادر سازید که با موقعیت های دشوار به راحتی روبرو شوند.
منبع: بلاگ بورسیکا